ASANSÖR YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,
Kapsam, Tanımlar
Amaç
Madde 1- Bu yönetmelik,asansörlerin standartlarına uygun olarak yapılması ve
işletilmesinin düzenlenmesini amaçlar.
Kapsam
Madde 2- Bu yönetmelik, ilgili imar kanunu usul ve mevzuatlarına göre yapılan
yapılarda tesis edilecek her türlü asansörlerin projelendirilmesi, aksamın
imali, asansör yerinin hazırlanması, montajı, kontrol ve deneylerin yapılması,
bakımı, işletilmesi ve yıllık kontrollerinde uyulması gereken standartları ve
uygulama esaslarını kapsar.
Tanımlar
Madde 3- Bu yönetmelikte geçen terimler aşağıda tanımlanmıştır.
a)
İlgili Merciler
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı (S.T.B.)
İçişleri Bakanlığı
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (B.İ.B.)
Türk Standartları Enstitüsü (T.S.E.)
Elektrik Mühendisleri Odası (E.M.O.)
Valilikler
Belediyeler.
b)
İmalat belgesi :
İmalat sanayi yönetmeliği çerçevesinde yer alan bir mamulün veya bu mamuller ile
ilgili ana parçaların imalatı için S.T.B dan alınan belgedir.
c)
Garanti belgesi :
S.T.B. nın belirlediği esaslar dahilinde asansörde kullanılan aksam ve
parçaların yapım ve montaj hatalarının belli bir süre için ücretsiz
düzeltileceğini veya değiştirileceğini taahhüt eden belgedir.
d)
T.S.E. Belgesi :
T.S.E.'ce verilen Türk standartları uygunluk belgesi.
e)
T.S.E.K. Belgesi :Türk
standartları olmayan aksam ve parçalar için T.S.E.'ce verilen kalite uygunluk
belgesi.
f)
Asansör bakım firması belgesi :
S.T.B. veya bu Bakanlığın yetkili kıldığı merciden alınan belge.
g)
Serbest Mühendislik ve Müşavirlik belgesi :
İlgili meslek odasınca verilen belge.
ğ)
Büro Tescil Belgesi :
İlgili meslek odasınca verilen belge.
h)
Asansör :
Boyutları ve yapım itibariyle insan ve yükleri de içine alacak kabini olan.tam
düşey veya tam düşey doğrultuya 15 dereceden daha az eğimi olabilen kılavuz
raylar arasında yapının belli duraklarında insan ve yükleri taşıyan elektrikli
araçtır.
ı)
Asansör firması :
Her hangi bir asansörü komple taahhüt edip,projelendiren malzemesini temin edip
montajını yapan işletme ruhsatını alan ve bakımını üstlenen kuruluştur.
i)
Asansör aksamını imal eden firma :
Münhasıran asansörde kullanılan aksamdan bir veya birkaçını imal eden
kuruluştur.
j)
Asansör aksamı :
Bir asansörü meydana getiren ve özelikle asansörde kullanılan ve kendi başına
bir ünite olan parça ve/veya parçalar topluluğudur.
Bu
aksamdan bazıları:
1-Tahrik sistemi(Motor-Makine,vs)
2- Kabin (komple askı düzeni, iskelet , izolasyon, tampon,halat bağlantıları
vs.)
3- Kapı (komple,kilit,fiş kontak,kasa vs.
4- Ray
5- Kumanda Panosu (Kontaktör.Röle,Kablo,vs.)
6- Sinyalazyon parçaları (Butonlar,sesli ve ışıklı göstergeler, vs.)
k)
Bakımcı firma: Asansörün emniyetli ve kullanım amacına uygun tarzda
çalışmasını temin için hizmet veren ve sözleşme süresince bakımını ve işletme
sorumluluğunu üstlenen kişi veya kuruluşlardır.Her asansör firması aynı zamanda
bakımcı firma vasfına haizdir.
l) Montaj firması : Sadece asansör firmasına,Bu firmanın mesuliyet ve
kontrolü altında montaj hizmeti veren bakım teşkilatı bulunmayan kişi ve
kuruluşlardır.
m) Montaj : Asansörü meydana getiren aksam ve parçaları birleştirip çalışır bir
asansör haline getirme işlemidir.
n) Parça : Asansörde kullanılan aksam dışındaki veya aksamı teşkil eden
birimlerdir.
o) Asansör kullanıcısı : Asansörden düşey hareket esnasında istifade eden veya
asansör buton vasıtasıyla harekete geçiren kişidir.
ö) Asansör yaptırıcısı : Asansör tesisi için asansör firmasıyla sözleşme
yapan kişi veya kuruluştur.
p) Elektrik projesi : Tesis edilecek asansörün tipine göre elektrikli
kumanda kontrol,emniyet sistemleri,sinyal sistemleri ve genel tahrik güç vb.
sistemleri ihtiva eden elektrik akım yollarını gösteren projelerdir,Bunlar
birbirinden ayrılmaz bir bütündür.
r) Proje : Yapılacak tesisin hesaplarını,Elektrik projelerini,Ölçülerini
ve binaya yerleşik şeklini kapsayan komple tasarımdır.
s) İnşaat mahalli : Yapılarda asansör kabininin çalışacağı kuyu ile
tahrik ve kumanda elamanlarının bulunduğu mahaldir.
ş) İşletme ruhsatı : Asansörün standartlara ve yönetmeliğe uygun
yapıldığını tespit eden belgedir.
t) Trafik hesabı : Binaşekil ve ihticlarına göre asansörün
adet,hız,kapasite,kumanda ve kullanma şekillerini en ekonomik biçimde tespit
eden hesap tarzıdır..
u) Yıllık kontrol : Asansörün emniyet ve işletme yönünden standartlara
uygun şekilde çalıştığının yılda en az bir defa yetkili mühendis tarafından
kontrol edilmesidir.
İKİNCİ
BÖLÜM
Asansör
Tesisin Yapımı ve işletilmesi
Proje
Madde 4- Asansörün AVAN ve TATBİKAT Projeleri,Elektrik ve Makine Mühendisleri
tarafından tespit edilen esaslara uygun olarak müşteriken hazırlanacaktır.
Projelerin hazırlanmasında Türk Standartları esas alınacaktır,Türk standartları
kapsamındaki dışındaki işler içinmenşei memleket standartları esas alınacaktır.
Asansör AVAN projeleri mimari proje ile birlikte yapılacak ve mimari projeye
esas teşkil edecektir.
Asansörün tesisi ile ilgili TATBİKAT projeleri ise asansör montajı yapılmadan
önce ilgili makama onaylatılacak
İşletme ruhsatı alınması aşamasında ilgili merciye ve asansör yaptırıcısına
ruhsatla birlikte verilecektir.
Trafik
hesabı
Madde 5 - Mimari tatbikat projelerinin yapımından evel yapının özelik ve
kullanım şartlarına uygun trafik hesabı yapılacaktır.
a) Trafik hesabı standart kapsamındaki işler için TS 1812 ye standart kapsamı
dışındaki işler ve ihtal işler için ise menşei ülkenin hesap usullerine göre
asansör projelerini hazırlayan mühendis tarafından yapılacaktır.
b) Trafik hesabında kabul edilen ana kriterlerin sorumluluğundan bu kriterleri
veren mimar hesap sonucu bulunan asansör sayısı ve karakteristğinin
sorumluluğundan projeyi hazırlayan mühendis sorumlu tutulacaktır.
Mukavemet Hesabı ve Mekanik Proje
Madde 6 - a) Asansör yapısını ilgilendiren mukavemet hesapları : İnşaatın statik
hesabına uygun olmak üzere asansörün makine dairesine,Kuyu dibine ve Ray tespit
yerlerine gelecek yüklerin miktar ve cinslerini gösteren hesaplardır ve bu
hesaplar makine mühendisleri tarafından tanzim edilip imzalanır.
b) Asansörün imalatını ilgilendiren mukavemet hesapları : Asansörün projesine
uygun ilgili standartlara makine mühendisleri tarafından yapılacak mukavemet
hesaplarıdır.
c) Asansöre ait mekanik projeler makine mühendisi tarafından tanzim ve imza
edilecektir,Asansörün mekanik kısımlarının makine mühendisi teknik uygulama
sorumlusunun nezaretinde projeye uygun olarak yapılmasından asansör firması
sorumlu olacaktır.
Elektrik
projeleri
Madde 7- Asansöre ait Elektrik-Elektronik projeleri Elektrik-Elektronik
Mühendisi tarafından tanzim ve imza edilecektir,Asansörün Elektrik-Elektronik
ile ilgili kısımlarının Elektrik-Elektronik Mühendisinin teknik uygulama
sorumlusunun nezaretinde projeye uygun olarak yapılmasından asansör firması
sorumlu olacaktır,Elektrik projeleri işletme ruhsatı müracatı sırasında
verilecektir.
Asansörün Kurulacağı İnşaat Mahalli
Madde 8- Yapılarda asansör tesisinin kurulacağı inşaat mahalleri mutlaka bu
yönetmeliğin 5 Madde sindeki trafik hesabı sonucunda bulunan sayı ve
karaektersitiğe uygun asansörler için standartların ön gördüğü boyutlarda
olacaktır.
İnşaat
mahallinin özelikleri
Madde 9- Asansör tesisinin kurulacağı inşaat mahallinin.
a) Kat kapılarının önündeki sahanlıl varsa Tütk standartlarına yoksa yabancı
standartlara uygun büyüklükte olacaktır.
b) Asansör makine dairesine çıkış merdiveni binanın ana merdiveni özeliğinde
olacaktır.
c) Asansör kuyusunun iç yüzü beton perde değilse toz tutmayacak şekilde perdahlı
sıva yapılacaktır.
İş
kazaları ve diğer sorunlar
Madde 10- a) Asansör montajına başlandıktan sonra asansör kuyusunda olabilecek
iş kazaları ve diğer sorunlardan asansör firmasının elamanlarının çalıştığı
anlarda asansör firması diğer zamanlarda ise inşaat firması sorumlu olacaktır,Bu
durum montaja başlandığı anda asansör firması ve inşaat firması arasında
hazırlanacak bir tutanakla belirlenecektir.
b) Asansör kuyularını bakımı esnasında yeterli derecede aydınlık olabilmesi için
asansör kuyusuna makine dairesinden kumandalı sabit aydınlatma tesisatı
yapılmalıdır.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Asansör Aksamının İmalatını ve Asansör Tesisini Yapan Firmaların Uyacakları Usul
ve İşler.
Madde 11- Asansör aksamı imalatı yapan firmalar kendi bünyelerinde daimi çalışan
Elektrik veya Makine Mühendisi bulunduracaklardır.
Asansör aksamı imal eden firmaların alacağı belgeler.
Madde 12 - Asansör aksamı imalatı yapan firmalar imal ettiği her aksam için
aşağıdaki belgeleri almış olmalıdır.
a) S.T.B dan İmalat Sanayi Yönetmeliği dahilinde "İmalat Belgesi"
c) S.T.B. dan "Garanti belgesi"
d) T.S.E. den "TSE Belgesi veya TSEK Belgesi"
Garanti
Belgesi,Servis ve İmalat Kalitesi
Madde 13 - Asansör aksamı imalatı yapan firmalar imal ettiği her aksam için!
a)
Hatalı imalatın bilabedel değiştirileceğini tevsik eden garanti belgesini parça
ile birlikte alıcıya verecektir
b) İmalatını yaptığı parçanın tamirini yapacak servisi bulunduracaktır
c) İmalatının kalitesinin bozulduğu hallerde ilgili bakanlık veya T.S.E. nin bu
husutaki uyarılarına göre kalitesini düzeltecek tetbirler alacaktır.
Yedek
Parça
Madde 14- Asansör aksamı imalatını yapan firmalar imal ettikleri her aksamın
yedek parçası için!
a) İmalatı devam eden aksam için yedek parça stoku bulunduracaktır.
b) İmalatı iptal edilen her parça için en az 10 senelik talebi karşılayacak
yedek parça stoku bulunduracaktır.
Asansör
Aksamı ile İlgili Eğitici Bilgiler
Madde 15- Asansör aksamı imalatını yapan firma imal ettiği parçanın kullanıcısı
olan firmaya aşağıdaki hususlarda eğitici bilgi verecektir.
a) Aksamın asansörde yerine takılmasında,Parçanın özelliği icabı dikkat edilmesi
gereken hususlarda parça ile birlikte montaj talimatnamesi verecektir.
b) Asansör aksamı imal eden firmalar imal ettikleri aksam için aksam ile
birlikte teknik özelikleri içeren kullanma talimatnamesi de verecektir.
Bu iki talimatname beraber veya ayrı ayrı olabilir.
Asansör
aksamı ile ilgili tanıtıcı bilgiler
Madde 16- Asansör aksamı imalini yapan firma,imal ettiği her aksamın kullanıcısı
tarafından kendisine kolayca tarif edilebilmesi için imal ettiği aksamın ana
adını ve bu aksam içindeki her parçanın parça numarasını veya adını gösteren
bilgiyi asansör firmasına parçayı verirken birlikte verecektir.
Asansör tesisi
Madde 17- Asansör tesisi yapan firmalar kendi bünyelerinde çalışan
elektrik-elektronik ve makine mühendisi bulunduracaklardır. Asansör tesisi bu
mühendislerin gözetiminde yapılacaktır. Mühendislerin "Serbest Mühendislik ve
Müşavirlik Belgesi" ile"Büro Tescil Belgesi"Asansör Firması adına çıkartılmış
olacaktır.
Asansör
tesisini yapan firmaların alacağı belgeler
Madde 18- Asansör tesisini yapan firmalar aşağıdaki belgeleri almış olacaklardır
a) S.T.B.dan asansör tesisni yapılabileceğini tevsik eden her tip asansör için
"İmalat Belgesi".
b) S.T.B. dan Garanti Belgesi.
c) İmalat belgesini alan firmalar Türk Standartları Enstitüsünden TSE Belgesi
veya TSEK belgesi
d) Çalıştırdıkları mühendisler için "Serbest Mühendislik ve Müşavirlik Belgesi"
ile "Büro Tescil Belgesi"
Asansör
tesisini yapan firmaların vereceği belgeler
Madde 19- Asansör firmaları tesis ettikleri her asansör için:
a) Hatalı montajı bedelsiz düzelteceğini tevsik eden garanti belgesini sözleşme
ile birlikte yaptırıcıya verecektir.
b) Garanti belgesi süresi asansörün işletmeye alındığı tarihten itibaren
başlıyacak ve en az bir yıl süreli olacaktır.
c) İşletme ruhsatı alınması halinde asansörün çalıştırılmadığı zamanlar garanti
süresine ilave edilir.
Kullanım
ile ilgili eğitici bilgiler
Madde 20- Asansör firması kullanıcısına aşağıdaki hususlarda eğitici bilgi
vermeye ve pratik eğitimi yaptırmaya mecbur olacaktır.
a) Asansörün arızalanması veya şebeke ceyranının kesilmesi sonucu kabinin kat
arasında kalması halinde kabin içinde mahsur kalanların çıkarılma tekniğini
öğretici talimatnameyi asansörü işletmeye açarken asansör kullanıcısına verecek
ve bu hususta asgari iki kişiye pratik eğitim yaptıracaktır.
b) Asansör firması tesis ettiği asansörün kullanma talimatnamesi asansörün
işletmeye alınması esnasında vermelidir,Asansör firması özellik arz eden
tesislerde gerektiğinde pratik eğitimi de asansör kullanıcısına vermeye
mecburdur.
Asansörün Ayar ve Deneyleri
Madde 21 - Asansör firması tesisini yaptığı her asansörün ayar ve deneylerini
standartlara uygun şekilde yapacak ve deneyleri yapan Elektrik-Elektronik VE
Makine mühendislerinin imzalı uygunluk raporunu işletmeye açma esnasında asansör
yaptırıcısına teslim edecektir.
Asansör
Firmasının Sorumluluğu
Madde 22 - Montaj firması asansör firmasının sorumluluğu altında montaj
yapacaktır Projelendirme malzeme temini ve bakım işlerinden yaptırıcıya karşı
asansör firması sorumlu olacaktır,Asansör firması olmadan inşaat firması yada
asansör yaptırıcısı montaj firmasına asansör tesisi yaptıramaz.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
İşletme Ruhsatı,Bakım,Yıllık Kontrol ve Kullananlarla ilgili hususlar
İşletme ruhsatı
Madde 23- a) Asansör firması yaptığı her asansör için belediyelerden veya
belediye hudutları dışındaki yapılar için Valiliklerden işletme ruhsatı
alacaklardır.
b) Belediye veya valilik işletme ruhsatı vereceği her asansörde aşağıdaki
şartları arayacaktır.
1- Asansör firmasının bu yönetmeliğin 18 inci maddesinde yazılı olan olması
zorunlu bulunan belgelere sahip olduğunun kontrolü.
2- Bu yönetmeliğin 4 üncü 5 inci ve 7 inci maddelerinde belirtilen hesap ve
projelerin,muayenesi yapılan asansör uygunluğunun kontrolü.
3- Bu asansörle ilgili boyut. tolerans,muayene ve deneylerin kullanılan
standartdaki ilgili maddelere göre kontrolü.
4- Bakım sözleşmesinin varlığının kontrolü.
Bakım
Madde 24 - a) Her asansör işletmeye alınmadan evvel sürekli kontrol altında
tutulabilmesi için muhakkak bakım ve onarım sorumluluğunu taşıyacak asansör
firması yazılı anlaşmaya bağlanacaktır. bu firma genelde asansör tesis eden
firma olabileceği gibi bakımcı firmada olabilir. Ancak garanti süresi içersinde
bakımcı firma muhakkak asansörü yapan firma olmalıdır.
Asansörcü firma dışındaki firmalar kendi bünyelerinde Elektrik,Elektronik ve
Makine mühendisi çalıştıracak ve aşağıdaki belgeleri almış olacaklardır.
1- Sanayi ve ticaret bakanlığından veya bakanlığın yetkili kıldığı merciden
asansör bakım firması belgesi.
2- Çalıştırdıkları Mühendisler için kendi firmaları adına çıkartılmış"Serbest
Mühendislik ve Müşavirlik Belgesi" ile Büro Tescil Belgesi.
c) Bakımı yapılan asansörlerde orijinal yedek parça kullanılacaktır,Orijinal
yedek parçalar stokta yeterli miktarda bulundurulacak,bakımcı firmaların bu
konudaki talepleri asansörü tesis eden asansör firması tarafından mutlaka
karşılanacaktır.
d) Asansör firması veya bakımcı firma sözleşme yaptığı yıl içindeki asansöre
bakım yapma periyodunu belirtecektir.
e)
Garanti dışındaki bakım süresince arızaların giderilmesinin parça
değiştirilmemesi halinde ücretsiz olduğu ,parça değiştirilmesi gerektiğinde
parçanın işçiliği ile birlikte ücrete tabii olacağı belertilecektir.
f) Asansör firması veya bakımcı firma arıza ihbarına müdahale süresini
belirtecektir.
Yıllk
Kontrol
Madde 25- Yapının bağlı bulunduğu belediyelerce veya belediye hudutları dışında
daki yapılar için valiliklerce yılda en az bir kere her asansörün kontrolü
yapılacaktır,Anacak kadrosunda yeterli teknik elaman bulunmayan belediyeler veya
valilikler yıllık kontrol işini dışarıdan Elektrik veya Makine mühendisine
yaptırabilecektir. Bu mühendis emniyet ve işletme yönünden tesisin işletilmesine
engel bulunmadığını belirten ve sorumluluğunu taşıyan bir rapor verecektir,Bu
rapor 3 nüsha olacak ,belediyede veya valilikte bakımcı firmada ve kullanıcıda
kalacaktır,Bu raporun tanzim ettirilmesinin takibinden asansörün bulunduğu
binanın yöneticisi ve bakımı yapan firma müştereken sorumludur.
Kullananlarla ilgili hususlar
Madde 26 - Asansör kullanan kişilerin aşağıdaki hususlara dikkat etmeleri
gerekmektedir,Asansörün özeliğine göre farklılık arz edecek hususları asansör
firması veya bakımcı firma yazılı olarak ilgililere verecek,İlgililer bu
bilgileri kullanıcılara aktaracak ve görebilecek yerlere asacaktır.
Bu bilgiler
a) Asansör içinde kat arasında kalan kişilerin kurtarılmasında asansör firması
veya bakımcı firmanın yazılı talimatına aynen uyulması.
b) Asansöre 12 yaşından küçüklerin yalnız binmelerinin önlenmesi.
c) Asansöre girerken kabinin katta olup olmadığına dikkat edilmesi.
d) Asansöre girip çıkarken oyalayıcı hareketlerde bulunmayıp bu işin süratle
yapılması.
e) Asansör kullanıcısının kat kapısını içerden veya dışarıdan mutat şeklin
dışında açmaya uğraşmaması
f) Asansör kullanıcısının kat arasında kalındığında kapı camını kırarak çıkmaya
çalışmaması
g) Kapısız kabinlerde asansör kullanıcısının kabin içinde seyir halinde
hareketli olan kapı tarafındaki duvara kendisinin veya beraberindekilerin veya
eşyalarının temasına meydan vermemesi.
h) Asansör kullanıcısının kabin üstündeki çıkış kapağından kendi başına çıkmaya
çakışmaması (bu kapak sadece dışarıdan kurtarmak isteyenler için
kullanılacaktır)
i) Kabin içine konulan yüklerin dengeli yüklenmesine dikkat edilmesi kabin
hareket halinde iken bu yüklerin kaymaması için tedbir alınması.
j) Kapısız kabinlerde kabinde yük varken yük ile kat kapısı arasında insan
bulunmaması .
k) Anlaşmalı bakım yapan firma dışında başka bir firma ve kişilerin asansöre
müdahale ettirilmemesi.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Çeşitli hükümler
Geçici Madde 1 - 12 Mayıs 1989 tarih ve 20163 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan
Asansör Yönetmeliğine göre verilen imalat Belgeleri geçerli olup bu belgeleri
alan firmalara yeni yönetmelikte belirtilen şartları yerine getirebilmeleri için
yürürlük tarihinden itibaren 4 aylık ek süre tanınmıştır.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
Madde 27 - 12 Mayıs 1989 tarih ve 20 163 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan
Asansör Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
Madde 28 - Bu yönetmelik yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 29 - Bu yönetmelik hükümleri Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.
TS ASANSÖR STANDARTLARI
1 TS IEC
245-5 9 TS EN 12016
2 TS ISO 4190-5 10 TS EN 60204-32
3 TS ISO 4190-6 11 TS 9766
4 TS ISO 8383 12 TS 9761
5 TS 9761 EN 50214 13 TS 10123
6 TS 9766 HD 360 S2 14 TS 10 922
7 TS EN ISO 10535 15 TS 12255
8 TS EN 12015 16 TS 10922 EN 81-1
TS IEC 245-5 : Kablolar-Kauçuk Yalıtımlı-Beyan Gerilimi En Çok 450/750 V
Olan Bölüm 5: Asansör Kabloları.
KAPSAM : Bu standart,beyan gerilimi 300/500V olan kauçuk yalıtımlı
asansör kabloların belirli özeliklerini kapsar.
KABUL TARİHİ : 07.04.1997
TS ISO
4190-5 :
Asansörler ve Servis
Asansörleri-Bölüm 5:Kumanda Tertibatları,Sinyalleri ve ilave bağlantılar.
KAPSAM :
Bu standart,asansör için amaçlanan kumanda tipini dikkate alarak bir asansörün
imali ve montajı sırasında kullanılacak butonları ve göstergeleri kapsar.
KABUL TARİHİ :
22.02.2001 |